olieverf op paneel Archives - Onderneming Op Kunstgebied

Waarom ‘Zonnekoningin’ van Carolien van Olphen zo goed is

Waarom ‘Zonnekoningin’ van Carolien van Olphen zo’n goed schilderij is
Op zichzelf sluit het schilderij ‘Zonnekoningin’ naadloos aan op de vele andere portretten van meisjes en jonge vrouwen die Carolien van Olphen (Rotterdam, 1971) schildert. Steeds opnieuw valt het rijke kleurenpalet op, vooral in de kleding die haar modellen dragen. Ook in ‘Zonnekoningin’, zien we een veelkleurige jurk, deels zichtbaar onder een bijna goudkleurige mantel. Maar wat direct in het oog springt is de gouden kroon op haar hoofd die naar boven toe uit elkaar spat in een fontein van klatergoud. Dat zorgt ervoor dat het doorgaans consequent volgehouden realisme in het werk van Carolien hier een metamorfose ondergaat en bijna metafysisch wordt. Een uitspatting, in alle opzichten.

Schilderachtig met een zichtbare kwaststreek
Daarbij wordt het realisme van Carolien nooit afstandelijke perfectie. Het blijft schilderachtig, met een zichtbare kwaststreek, suggestief en warm. Met de juichende kroon op het hoofd breekt ze even helemaal met het realisme. Op deze manier is een gewoon meisjesportret ineens een verhaal
geworden, een beeld uit een vertelling die we zelf mogen bedenken. Een verschijning uit een sprookje. Haar kroon is een ononderbroken fontein van gouden zonlicht, als vuurwerk dat nog lange tijd blijft spetteren en vonken.

Zonnekoningin op Cover Spaans Kunsttijdschrift
Wie een kroon draagt is, ongeacht afkomst, vanzelf koning of koningin geworden. De onzekerheid in haar houding, bijna gelatenheid alsof ze het allemaal een beetje ondergaat, verleent de voorstelling een subtiele spanning. Haar gezichtsuitdrukking verraadt een ontluikende soevereiniteit. De koningsmantel is weliswaar van eenvoudige komaf, als een herdersmantel, maar ze onthult tegelijkertijd de rijkdom van haar vorstelijke jurk eronder. Bescheiden, verlegen bijna, maar doelgericht. Al die ambivalenties en onzekerheden, ze passen bij haar leeftijd. Het scheef houden van haar hoofd verraadt de groeiende bewustwording van haar nieuwe status. Het zijn al die subtiele elementen in ‘Zonnekoningin’ die de bijzondere kwaliteit ervan bepalen. Waarbij de uitbarsting van zonlicht in de hoedanigheid van een kroon het schilderij boven het andere werk van Carolien uittilt. Dat ‘Zonnekoningin’ nu de cover van het Spaanse, internationale tijdschrift The Guide Artists no. 40 siert, is dan ook een mooie bevestiging van de bijzondere kwaliteit ervan.

Carolien van Olphen: ‘Zonnekoningin’ (2020) olieverf en slagmetaal op paneel (50x105cm)

Waarom ‘Het zieke meisje’ zo goed is

Svetlana Tartakovska 'Het zieke meisje' 80x120 cm olie op paneel — Svetlana Tartakovska, het zieke meisje, 80×120 cm, olie op paneel

Waarom ‘Het zieke meisje’ zo goed is
(Eric Bos) – Het zieke meisje van Svetlana Tartakovska, dat niet alleen hoog eindigde op een recente Spaanse competitie figuratieve kunst uit de hele wereld en door het Museum voor Moderne Kunst in Barcelona sinds 6 december 2019 officieel werd aangekocht, is een enorme felicitatie waard. Het is ook een bewijs voor het vakmanschap van de internationale jury dat ze de hoge kwaliteit van dit schilderij hebben herkend, temidden van duizenden inzendingen. Als je ervoor staat, krijg je inderdaad niet anders dan een gevoel van bewondering en besef je eens te meer hoe goed en indringend kunst kan zijn als het door een meesterhand wordt geleid.

Maar wat maakt ‘Het zieke meisje’ zo bijzonder?
Het onderwerp spreekt ons natuurlijk sterk aan, een zieke jonge vrouw, krachteloos in de kussens die ons aanstaart met een blik van berusting, rekening houdend met de mogelijkheid dat ze misschien niet beter wordt. Het is ook duidelijk een ode aan enkele voorbeelden, natuurlijk aan ‘Het zieke kind’ van Edvard Munch uit 1927, maar vooral aan Christian Krohg met zijn ‘Ziek meisje’uit 1881 dat indertijd al als meesterwerk werd aangemerkt. Het zijn allemaal voorbeelden van Realisme, natuurlijk in de zin van ‘geschilderd alsof het echt is.’ ‘De werkelijkheid geïmiteerd.’ Bij zowel Krohg als Munch ging het om een stervend zusje, een besef dat deze schilderijen zo aangrijpend maakt, vooral omdat het Realisme meer is dan imitatie, maar een psychologisch portret van een voortijdig eindigend leven, gebroken in de knop, met de dood in de ogen, zou je kunnen zeggen. Ze drukken ons op het besef van onze eigen eindigheid, op hoe kwetsbaar een mens in wezen is.

Meesterstuk
In dat licht is het heel bijzonder dat Svetlana Tartakovska geen dodelijk ziek zusje nodig had, maar een gezond bloeiend model dat dankzij het empatische vermogen van de schilder een metamorfose onderging en volkomen overtuigend een ziek meisje vertolkt dat onze gevoelens en emoties aanspreekt. En tevens ons gevoel voor hoge kwaliteit. In dat opzicht is het een meesterstuk.
Daar komt nog iets bij. Met haar ‘Het zieke meisje’ verwijst Svetlana ook naar een andere schilder, de Russische realist Ilja Repin. Dat zit ‘m in de hoogwaardige technische opbouw van het schilderij, in de houding, de genuanceerde kleurstelling, de tederheid en liefde in kleur en schildertoets, in atmosfeer. Dat is allemaal wat de jury heeft gezien en met vakkundige blik en schilderkundige ervaring heeft herkend. Hoe opnieuw het wonder heeft plaatsgehad dat een groot talent slechts met olieverf op paneel een wereld weet te scheppen die ons hart verovert.